تحلیل شبکه شهری کلان منطقه ی جنوبغرب با تأکید بر بعد اقتصادی (مورد: استانهای خوزستان و کهگیلویه و بویراحمد)

عصر اخیر، عصر پیدایش و گسترش شهرها است؛ شهرنشینی و تمایل به سکونت در شهرها در اکثر کشورهای جهان بالأخص کشورهای کمتر توسعه­یافته بیشتر شده است. این افزایش جمعیت بیشتر در شهرهای بزرگ متراکم شده­اند، از ویژگی­های عمدۀ شهرنشینی در کشورهای کمتر توسعه یافته علاوه بر تقدم شهرنشینی بر شهرگرایی و مشکلات اجتماعی- فرهنگی درون شهری، توزیع فضایی نامناسب شهرها در نظام شبکه شهری می­باشد. بطوری­که بروز پدیده­ی ماکروسفالی در نظامِ شهری بیشتر کشورهای کمتر توسعه یافته نمایان است و اندازه شهر بزرگ در این کشورها 5 تا 10 برابرِ اندازۀ جمعیت شهرِ دوم است. تجمع و تمرکز فعالیت­های اداری - سیاسی و متعاقب آن فعالیت­های بازرگانی- اجتماعی و ... در شهرِ اول به عنوان عاملِ بازدارندۀ توسعه، در سایر مناطق، عمل می­کند. هدف از این مقاله، بررسی و تحلیل شبکه شهری در کلان منطقه­ی خوزستان (مشتمل بر استان­های خوزستان و کهگیلویه و بویراحمد) می­باشد. نوع تحقیق به لحاظ هدف، شناختی و روش تحقیق ترکیبی از روش­های کمی- تحلیلی است و در آن با بکارگیری مدل­های قانونِ رتبه – اندازۀ زیپف، مرتبه- اندازه تعدیل شده، ضریب آنتروپی، شاخصِ تمرکز شهری، منحنیِ لورنز و ضریب جینی به تحلیلِ شبکۀ شهریِ مناطق مورد مطالعه، پرداخته شده است و نقش اقتصادی کلان منطقه طی دهه­های اخیر مورد بررسی واقع شده است. نتایجِ نشان می­دهد: که نظام شهری کلان منطقه­ی خوزستان از قانون رتبه - اندازه پیروی نمی­کند. تعادلِ فضایی نسبتاً مناسبی بین تعداد جمعیت و تعداد شهرها در سطحِ کلان منطقه، برقرار است. توزیع جمعیت شهرها و گروه­های شهری نیمه متعادل، است. و در نهایت در سطحِ کلان منطقه، نخست شهری (اهواز)، آن چنان شدت دارد که منجر به تشکیل پدیده ماکروسفالی در سطح کلان منطقه شده است. اما جهت جلوگیری از شکل­گیریِ نخست شهری، در سطح کلان منطقه باید ضمن تمرکززدایی و جلوگیری از مهاجرت­های درون استانی، شهرهای کوچک و میانی را تقویت کرد.